Trump: İsrail ve Hamas, Gazze planının ilk aşamasında anlaştı

ABD Başkanı Donald Trump "İsrail ve Hamas barış planımızın ilk aşaması konusunda anlaştı" dedi.

Sosyal medyada paylaşım yapan ABD Başkanı "Bu tüm rehinelerin kısa süre içinde serbest kalması ve İsrail'in askerlerinin güçlü, dayanıklı ve daimi barışa ilk adım olarak üzerinde uzlaşılan hatlara geri çekilmesi anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.

Trump ayrıca "Bu Arap ve Müslüman dünyası, İsrail, tüm çevre ülkeler ve Amerika Birleşik Devletleri için harika bir gün. Bu tarihi ve müstesna olayın gerçekleşmesinde bizimle çalışan Katar, Mısır ve Türkiye'den arabuluculara teşekkür ederiz" diye de ekledi.

Trump'ın duyurusu, Mısır, Katar, Türkiye ve ABD'den yetkililerin arabuluculuğunda Mısır'da üç gündür yapılan dolaylı görüşmelerin ardından geldi.

Hem Hamas hem de İsrail, ilk aşama üzerinde anlaşmaya varıldığını doğruladı.

Ancak Trump'ın paylaşımında, özellikle Hamas'ın silahsızlandırılması ve Gazze'nin gelecekteki yönetimi gibi tartışmalı konularda bir netlik getirilmedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da İsrailli rehineleri kast ederek "Tanrı'nın yardımıyla hepsini evlerine getireceğiz" dedi.

Netanyahu anlaşmanın "İsrail için büyük bir gün" olduğunu belirtti ve bugün anlaşmayı onaylamak ve "tüm rehineleri geri getirmek için" kabinesini toplayacağını kaydetti.

Hamas da Trump ve tüm müdahil ülkelere İsrail'i anlaşmaya tam anlamıyla uymaya zorlama çağrısı yaptı.

Hamas'ın açıklamasında uzlaşmanın "Gazze'deki savaşı sona erdireceği, işgal güçlerinin tamamının çekilmesini, insani yardım girişini ve bir esir takası uygulanmasını sağlayacağı" ifade edildi.

Hamas'ın açıklamasında Katar, Mısır, Türkiye ve ABD Başkanı Donald Trump'a arabuluculuk çabaları için teşekkür edildi.

Örgüt ayrıca Gazze halkının "benzersiz bir cesaret, onur ve kahramanlık" gösterdiğini kaydetti ve "Özgürlük, bağımsızlık ve kendi kaderini tayin hakkı elde edilene kadar halkımızın ulusal haklarını terk etmeyeceğiz" şeklinde açıklama yaptı.

Dışişleri: Ateşkesi memnuniyetle karşılıyoruz

Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "Gazze'de ateşkes sağlanmasını memnuniyetle karşılıyor, bu ateşkesin iki yıldır devam eden soykırımı sona erdirmesini temenni ediyoruz" denildi.

"Varılan ateşkes anlaşmasının tam olarak uygulanmasınının" beklendiği kaydedildi.

Gazze'ye insani yardım ulaştırılması ve Gazze'nin yeniden imarına yönelik çalışmaların "ivedilikle" başlaması gerektiği belirtildi.

Ortadoğu'da kalıcı barış için İsrail-Filistin meselesinin adil bir şekilde çözülmesi gerektiği ifade edilirken iki devletli çözüm vurgusu yapıldı.

Arabuluculuk yapan Katar, Mısır ve ABD'yle ilgili de "çabalarını takdirle karşılıyoruz" denildi.

Katar Dışişleri Bakanı Mejid el Ensari, daha sonra daha fazla ayrıntının açıklanacağını belirtti ve anlaşmanın "savaşın sonunu, İsrailli rehinelerin ve Filistinli mahkumların serbest kalmasını ve yardım girişini" getireceğini belirtti.

Erdoğan: Anlaşmanın uygulanması için takipçi olacağız

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye olarak bizim de katkı sağladığımız Hamas-İsrail görüşmelerinin Gazze'de ateşkesle sonuçlanmasından büyük memnuniyet duyuyorum" dedi.

"İsrail hükümetinin ateşkese teşvik edilmesinde gerekli siyasi iradeyi ortaya koyduğunu" ifade ettiği Trump'a, Katar ve Mısır'a teşekkür eden cumhurbaşkanı, varılan anlaşmanın uygulanması için de takipçi olunacağını ekledi.

Erdoğan sosyal medya paylaşımında Doğu Kudüs vurgusu da yaptı. "Filistin'de 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin devleti kurulana dek mücadelemizi sürdüreceğiz" dedi.

Ne üzerine anlaşıldı?

Filistinli bir kaynak BBC'ye, anlaşmada savaşın başlangıcından bu yana İsrail güçleri tarafından gözaltına alınan 250 Filistinli tutuklu ve 1.700 Gazzeli'nin serbest bırakılmasını öngördüğünü söyledi.

Hamas'ın İsrail'in serbest bırakmayı planladığı Filistinli tutukluların listesini almadığını, ancak bu sorunun birkaç saat içinde çözülmesinin beklendiğini ekledi.

Üst düzey bir Filistinli yetkili de BBC'ye, anlaşma kapsamında İsrail'in Gazze'ye günlük 400 yardım kamyonunun girmesine izin vereceğini ve bu sayının sonraki aşamalarda kademeli olarak artacağını söyledi.

Bir Beyaz Saray yetkilisine göre de, Hamas ilk aşamada 20 canlı rehineyi serbest bırakacak.

Şimdi ne olacak?

BBC'nin ABD'deki yakın ortağı CBS'e konuşan üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, anlaşmanın bugün İsrail kabinesine götürüleceğini belirtti.

İsrail anlaşmayı resmen onaylayınca, askerlerini Gazze'de üzerinde uzlaşılan çizgiye çekmesi gerekecek ve söz konusu yetkili bunun 24 saatten az süreceğini belirtti.

Yetkili ayrıca, Hamas'ın elindeki rehinelerin ise büyük ihtimalle pazartesi serbest bırakılacağını kaydetti.

Anlaşmanın eli kulağında olduğu beklentisi, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Trump'ın katıldığı bir toplantıya girip, başkana bir not uzatmasıyla artmıştı.

Notta Trump'a Gazze konusunda kendisine ait Truth Social platformunda yapılacak paylaşıma onay vermesi isteniyordu ve "Böylece ilk siz duyurabilirsiniz" deniliyordu.

Trump da notta "anlaşmaya çok yakın olduğumuz bilgisi verildi" dedi. Daha sonra da Ortadoğu'ya odaklanması gerektiğini söyleyerek, toplantıyı terk etti.

Görüşmelerde Türkiye'yi temsilen Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın bulunuyordu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı Jared Kushner'ın da Şarm el-Şeyh'te olduğunu söyledi.

BBC'ye konuşan üst düzey bir Filistinli yetkili, 7 Ekim müzakerelerinde somut bir gelişme elde edilememesinin ardından Witkoff ve Kushner toplantıya katıldığını söyledi.

İlk günde Hamas'ın İsrail'den talep ettiği garantiler konusunda anlaşmazlıklar yaşandı.

Müzakereler hangi konulara odaklanıyor?

Filistinli bir yetkili daha önce BBC'ye yaptığı açıklamada, müzakerelerin beş temel konuya odaklandığını belirtmişti:

• Kalıcı ateşkes

• Hamas'ın elindeki rehinelerin Gazze'deki Filistinli tutuklu ve hükümlülerle takas edilmesi

• İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesi

• İnsani yardımların ulaştırılması için düzenlemeler

• Savaş sonrası bölgenin yönetimi

Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise 7 Ekim'de yaptığı açıklamada, 20 maddelik plan üzerinde "çalışılması gereken birçok ayrıntı olduğunu" söyledi.

Donald Trump'ın, İsrail'in ve Hamas'ın da kısmen kabul ettiği 20 maddelik barış planı aslında sadece birkaç sayfalık bir çerçeveden ibaret.

Ve her iki tarafın da çözmesi gereken önemli anlaşmazlık noktaları var.

Trump'ın planında, anlaşmanın imzalanmasından sonraki 72 saat içinde kalan tüm rehinelerin serbest bırakılması öngörülüyor. Gazze'de 48 İsrailli rehinenin kaldığı ve bunlardan 20'sinin sağ olduğu düşünülüyor.

Trump hafta sonu rehinelerin "çok yakında" serbest bırakılabileceğini söylerken, Netanyahu ise rehinelerin Yahudi bayramı Sukkot'un bitimine, yani 13 Ekim'e kadar serbest bırakılabileceğini belirtti.

İki taraf arasında güven neredeyse yok denecek kadar az.

İsrail, daha geçen ay Doha'ya düzenlediği hava saldırısıyla Hamas'ın müzakere ekibine suikast düzenlemeye çalışmış ve bu durum sadece Hamas'ı değil, aynı zamanda Donald Trump'ı ve kilit arabuluculardan Katar'ı da kızdırmıştı.

Saldırıda oğlu öldürülen Halil el-Hayya'nın başkanlığındaki aynı müzakere heyetinin üyeleri, şimdi Mısır'da İsrail heyetine çok yakın bir mesafede bir araya geldi.

Kaynak: BBC