2025 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi Macar yazar Laszlo Krasznahorkai oldu

Bu yılın Nobel Edebiyat Ödülü, Macar yazar László Krasznahorkai'ye layık görüldü.

71 yaşındaki Krasznahorkai'nin "Savaş ve Savaş", "Şeytan Tangosu", "Direnişin Melankolisi" gibi Türkçeye çevirilen kitapları bulunuyor.

Yapılan duyuruda ödülün Krasznahorkai'ye "apokaliptik terörün ortasında sanatın gücünü yeniden teyit eden, etkileyici ve vizyoner eserleri" nedeniyle verildiği söylendi.

Krasznahorkai, 2015 Man Booker Uluslararası Ödülü ve 2013'te dünyanın sonunu anlatan postmodern romanı Şeytan Tangosu ile En İyi Çeviri Roman Ödülü dahil olmak üzere birçok edebiyat ödülü kazandı.

Krasznahorkai, Imre Kertesz'in ardından bu ödülü kazanan ikinci Macar yazar oldu.

Geçen yıl Güney Koreli Han Kang ödüle layık görülmüş ve bu ödülü alan ilk Asyalı kadın olma unvanını almıştı.

Nobel Edebiyat Ödülüne şu ana kadar layık görülen 121 kişinin sadece 18'i kadın ve Asya ve Ortadoğu dillerinde yazanların sayısı da çok düşük. Afrika dillerine ise henüz hiç ödül verilmedi.

Türk romancı Orhan Pamuk da 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

8 Ekim'de açıklanan Nobel Kimya Ödülü ise, metal-organik çerçeveler üzerine çalışmaları için Susumu Kitagawa, Richard Robson ve Omar M. Yaghi'ye verilmişti.

Üç bilim insanının araştırmaları iklim değişikliğiyle mücadelede yardımcı olabilecek karbondioksit yakalamayı ya da plastik kirliliğini kimya yoluyla azaltmayı hedefliyor.

Japon bilim insanı Prof. Kitagawa Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nde, İngiliz bilim insanı Prof. Robson Avustralya'daki Melbourne Üniversitesi'nde, Filistinli bir ailenin çocuğu olarak Ürdün'de doğan Prof. Yaghi ise ABD'deki California Üniversitesi'nde görev yapıyor.

Profesör Kitagawa, haberin kendisine bildirildiği basın toplantısına telefonla bağlanarak "Çok onur duydum ve çok mutluyum, çok teşekkür ederim" dedi.

Üç kazanan, toplam 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 49 milyon TL) tutarındaki ödülü paylaşacak.

Üç bilim insanı, moleküllerin biraraya getirilerek nasıl yapılar oluşturabileceğini çalışıyor. Nobel komitesi bu araştırmayı "moleküler mimari" olarak tanımladı.

Araştırmalarında, moleküller arasında geniş boşluklar bırakarak, gazların ve diğer kimyasalların bu boşluklardan akmasına imkân tanıyacak yapılar inşa etmenin yolunu buldular. Bu yapılara "metal-organik çerçeveler" deniyor.

Geçen yıl Nobel Kimya Ödülü, yaşamın yapı taşları olan proteinler üzerine yaptıkları çalışmaları için Demis Hassabis, John Jumper ve David Baker'a verilmişti.

Fizik ödülü kuantum keşfine layık görüldü

2025 Nobel Fizik Ödülü, elektrik devrelerinde makroskopik kuantum tünelleme ve enerji kuantizasyonunu ortaya koyan çalışmalarından dolayı İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD'li John Martinis'e verildi.

California'da görev yapan üç bilim insanı, yaptıkları deneylerle kuantum dünyasının sıra dışı özelliklerinin yalnızca atom altı parçacıklarda değil, gözlemlenebilir büyüklükteki sistemlerde de ortaya çıkabileceğini kanıtladı. Geliştirdikleri düzenek, kuantum mekaniğinin öngördüğü şekilde enerjiyi belirli aralıklarla emip yaydığını gösterdi.

Geçen yıl Nobel Fizik Ödülü, yapay sinir ağları üzerine çalışmalarıyla makine öğrenimine öncülük eden ABD'li John Hopfield ile "yapay zekânın babası" olarak bilinen İngiliz asıllı Kanadalı Geoffrey Hinton'a verilmişti.

Nobel Tıp Ödülü bağışıklık araştırmalarına gitti

Tıp alanındaki ödül 6 Ekim Pazartesi günü Amerikalı araştırmacılar Mary E. Brunkow ve Fred Ramsdell ile Japon bilim insanı Shimon Sakaguchi'ye verildi.

Üç bilim insanı, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasını önleyen "periferik bağışıklık toleransı" mekanizmasını keşfederek yeni bir araştırma alanının temelini attı.

Nobel komitesi, bu buluşun kanser ve otoimmün hastalıklar için yeni tedavilerin geliştirilmesine kapı araladığını vurguladı.

Ödülün açıklandığı süre zarfında elektriğin olmadığı bir doğa yürüyüşünde olan Dr. Fred Ramsdell haberi tam 20 saat geç aldı.

Nobel Tıp Ödülü geçen yıl, "mikroRNA'nın keşfi" nedeniyle ABD'li Victor Ambros ve Gary Ruvkun'a layık görülmüştü.

Sırada barış ödülü var

Nobel Barış Ödülü'nün bu yılki sahibi 10 Ekim Cuma günü Norveç'in başkenti Oslo'da açıklanacak.

ABD Başkanı Donald Trump'ın uzun süredir bu ödülü almayı amaçladığı belirtiliyor ve daha önce çeşitli savaşları sona erdirdiğini söylemişti. Fakat son dönemde ödülü kazanmak istediği yorumlarını kabul etmiyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Trump'ı ödüle aday gösterdiğini söylemişti.

Netanyahu Temmuz'da ödül komitesine yazdığı mektupla Trump'ı aday gösterirken "Şu anda biz konuşurken, barışı sağlıyor. Bir ülkeden, bir bölgeden diğerine" demişti.

Kaynak: BBC